Công nghiệp 5.0: Cuộc cách mạng công nghiệp tiếp theo

Công nghiệp 5.0: Cuộc cách mạng công nghiệp tiếp theo và tại sao nó lại quan trọng

Công nghiệp 5.0 đánh dấu giai đoạn chuyển đổi mới nhất trong thế giới công nghiệp, nhấn mạnh sự hợp tác giữa con người và máy móc trong khi ưu tiên tính bền vững, khả năng phục hồi và lấy con người làm trung tâm. Mô hình mới này được xây dựng dựa trên những tiến bộ của các giai đoạn trước, từ cơ giới hóa sản xuất trong Công nghiệp 1.0 đến sự gia tăng của tự động hóa và trao đổi dữ liệu trong Công nghiệp 4.0, mỗi giai đoạn đã định hình lại sâu sắc cách các doanh nghiệp hoạt động và tạo ra sản phẩm.

Công nghiệp 5.0 không chỉ đại diện cho một bước nữa trong quá trình phát triển công nghiệp mà còn là một sự thay đổi cơ bản trong cách chúng ta nhìn nhận vai trò của công nghệ trong xã hội và nơi làm việc. Bài viết này khám phá Công nghiệp 5.0 là gì, các tính năng chính của nó và tại sao nó lại cần thiết cho doanh nghiệp, người lao động và xã hội nói chung.

Công nghiệp 5.0 là gì?

Công nghiệp 5.0 có thể được định nghĩa là giai đoạn tiếp theo của quá trình công nghiệp hóa, nơi con người và các công nghệ tiên tiến phối hợp hài hòa để nâng cao năng suất, đổi mới và bền vững. Không giống như người tiền nhiệm, Công nghiệp 4.0, tập trung vào tự động hóa, quy trình dựa trên dữ liệu và Internet vạn vật (IoT), Công nghiệp 5.0 nhấn mạnh vào lấy con người làm trung tâm – đảm bảo rằng công nghệ phục vụ con người thay vì thay thế họ.

Liên minh châu Âu định nghĩa Công nghiệp 5.0 là một tầm nhìn vượt ra ngoài hiệu quả và năng suất để củng cố vai trò của ngành công nghiệp trong việc đóng góp vào phúc lợi xã hội. Nó thừa nhận sự cần thiết của các ngành công nghiệp hoạt động trong giới hạn sinh thái trong khi ưu tiên phúc lợi của người lao động.

Các tính năng chính của Công nghiệp 5.0

1. Cách tiếp cận lấy con người làm trung tâm: Về cốt lõi, Công nghiệp 5.0 là nâng cao khả năng của con người thay vì thay thế chúng bằng máy móc. Nó nhằm mục đích tạo ra môi trường làm việc an toàn, thỏa mãn và có lợi cho sự phát triển cá nhân.
2. Sự hợp tác giữa con người và máy móc: Một trong những đặc điểm xác định của Công nghiệp 5.0 là sự hợp tác chặt chẽ giữa con người và máy móc. Các công nghệ tiên tiến như trí tuệ nhân tạo (AI), robot cộng tác (cobot) và máy học được sử dụng để tăng cường khả năng và ra quyết định của con người thay vì tự động hóa hoàn toàn các tác vụ.
3. Tính bền vững: Tính bền vững là một trụ cột quan trọng của Công nghiệp 5.0. Mục tiêu không chỉ là giảm thiểu thiệt hại môi trường mà còn tích cực tạo ra sự thay đổi tích cực thông qua các hoạt động sản xuất có đạo đức nhằm giảm chất thải, bảo tồn tài nguyên và thúc đẩy năng lượng tái tạo.
4. Khả năng phục hồi: Trong bối cảnh toàn cầu ngày càng biến động, khả năng phục hồi là rất quan trọng đối với các doanh nghiệp. Công nghiệp 5.0 khuyến khích các công ty áp dụng hệ thống sản xuất linh hoạt có thể thích ứng nhanh chóng với những thay đổi trong điều kiện thị trường hoặc khủng hoảng.
5. Tùy chỉnh và cá nhân hóa: Nhu cầu về các sản phẩm được cá nhân hóa đang tăng lên nhanh chóng. Công nghiệp 5.0 tận dụng các công nghệ tiên tiến như tự động hóa thiết kế và bản sao kỹ thuật số để cho phép tùy chỉnh hàng loạt trên quy mô lớn.
6. Tích hợp các công nghệ tiên tiến: Trong khi tiếp tục sử dụng AI, IoT, phân tích dữ liệu lớn, thực tế tăng cường (AR), thực tế ảo (VR) và các công nghệ tiên tiến khác, Công nghiệp 5.0 tập trung vào việc sử dụng các công cụ này để nâng cao khả năng sáng tạo và giải quyết vấn đề của con người.

Sự phát triển từ Công nghiệp 4.0 đến Công nghiệp 5.0

Để đánh giá đầy đủ lý do tại sao Công nghiệp 5.0 lại quan trọng, bạn nên hiểu người tiền nhiệm của nó – Công nghiệp 4.0, đã cách mạng hóa sản xuất bằng cách giới thiệu các nhà máy thông minh được hỗ trợ bởi tự động hóa, thiết bị IoT, điện toán đám mây và phân tích dữ liệu.

• Công nghiệp 4.0 chủ yếu là tăng hiệu quả thông qua tự động hóa và ra quyết định dựa trên dữ liệu.
• Tuy nhiên, Công nghiệp 5.0 chuyển trọng tâm từ tự động hóa thuần túy sang mối quan hệ đối tác cân bằng hơn giữa con người và máy móc. Nó thừa nhận rằng trong khi máy móc có thể xử lý các nhiệm vụ lặp đi lặp lại một cách chính xác, con người mang sự sáng tạo, tư duy phản biện và trí tuệ cảm xúc vào phương trình – những phẩm chất không thể thay thế.

Sự chuyển đổi này đánh dấu một sự thay đổi triết lý đáng kể: Công nghiệp 4.0 được định hướng bởi công nghệ, Công nghiệp 5.0 được định hướng bởi giá trị, tập trung vào việc tạo ra các hệ thống phục vụ cả con người và hành tinh.

Tại sao chúng ta nên quan tâm đến Công nghiệp 5.0?

Sự trỗi dậy của Công nghiệp 5.0 mang ý nghĩa sâu sắc không chỉ đối với các nhà sản xuất mà còn đối với xã hội nói chung:

1. Trao quyền cho người lao động

Trong nhiều ngành công nghiệp ngày nay, có lo ngại về việc tự động hóa thay thế việc làm – một nỗi sợ hãi đặc biệt gia tăng trong sự trỗi dậy của Công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, Công nghiệp 5.0 định vị lại công nhân con người là tài sản trung tâm trong quá trình sản xuất thay vì chỉ đơn thuần là tài nguyên. Bằng cách cho phép máy móc xử lý các tác vụ lặp đi lặp lại như lắp ráp hoặc xử lý dữ liệu, người lao động có thể tập trung vào các hoạt động có ý nghĩa hơn như đổi mới hoặc giải quyết vấn đề.

Sự thay đổi này cũng mở ra cơ hội cho người lao động phát triển các kỹ năng mới trong các lĩnh vực như quản lý AI hoặc giám sát robot – những kỹ năng sẽ có giá trị cao trong thị trường việc làm trong tương lai.

2. Thúc đẩy đổi mới thông qua hợp tác

Khi con người cộng tác với các công nghệ tiên tiến như cobot hoặc hệ thống AI, họ có thể đạt được mức độ đổi mới mà trước đây không thể tưởng tượng được. Máy móc có thể xử lý một lượng lớn dữ liệu một cách nhanh chóng hoặc thực hiện các nhiệm vụ với độ chính xác cực cao trong khi con người cung cấp đầu vào sáng tạo hoặc định hướng chiến lược.

Chẳng hạn:

• Trong môi trường sản xuất, cobot có thể hỗ trợ người lao động bằng cách thực hiện các nhiệm vụ nặng nhọc hoặc chính xác trong khi để lại các yếu tố thiết kế sáng tạo cho người vận hành.
• Trong môi trường chăm sóc sức khỏe, các công cụ chẩn đoán do AI cung cấp có thể phân tích dữ liệu bệnh nhân một cách nhanh chóng trong khi các bác sĩ tập trung vào các chiến lược điều trị.

3. Tính bền vững là nguyên tắc cốt lõi

Tính bền vững về môi trường đã trở thành ưu tiên cấp bách trong các ngành công nghiệp do lo ngại ngày càng tăng về biến đổi khí hậu và cạn kiệt tài nguyên. Không giống như các cuộc cách mạng công nghiệp trước đây ưu tiên tăng trưởng kinh tế bằng mọi giá, Công nghiệp 5.0 tích hợp tính bền vững vào nền tảng của nó.

Các công ty áp dụng các nguyên tắc Công nghiệp 5.0 không chỉ nhằm mục đích giảm tác động đến môi trường mà còn đóng góp tích cực vào việc xây dựng nền kinh tế tuần hoàn – một nền kinh tế trong đó các nguồn tài nguyên được tái sử dụng hoặc tái sử dụng thay vì bị loại bỏ sau khi sử dụng.

4. Khả năng chống lại sự gián đoạn toàn cầu

Đại dịch COVID-19 cho thấy chuỗi cung ứng toàn cầu có thể dễ bị tổn thương như thế nào trong các cuộc khủng hoảng. Các doanh nghiệp phải vật lộn với sự gián đoạn từ thiếu nguyên liệu đến hạn chế lao động do phong tỏa hoặc lo ngại về sức khỏe.

Công nghiệp 5.0 giải quyết lỗ hổng này bằng cách thúc đẩy các hệ thống sản xuất có khả năng phục hồi có khả năng thích ứng nhanh chóng trong các sự kiện không lường trước được như đại dịch hoặc căng thẳng địa chính trị. Các hệ thống này tận dụng phân tích dữ liệu thời gian thực kết hợp với thiết lập sản xuất linh hoạt để các công ty có thể xoay trục hoạt động của họ một cách nhanh chóng khi cần thiết mà không phải hy sinh chất lượng hoặc năng suất.

5. Đáp ứng nhu cầu cá nhân hóa của người tiêu dùng

Người tiêu dùng hiện đại ngày càng mong đợi các sản phẩm được thiết kế riêng cho họ — cho dù đó là kích thước quần áo tùy chỉnh hay các thiết bị điện tử được cá nhân hóa. Các mô hình sản xuất hàng loạt truyền thống gặp khó khăn trong việc đáp ứng những nhu cầu này một cách hiệu quả vì chúng dựa trên các quy trình tiêu chuẩn hóa được thiết kế để sản lượng đồng nhất trên quy mô lớn.

Tuy nhiên:

• Với những tiến bộ như bản sao kỹ thuật số (bản sao ảo) kết hợp với các công cụ thiết kế dựa trên AI được củng cố bởi kết nối IoT trong các nhà máy thông minh — kịch bản mơ ước trở nên khả thi: sản xuất hàng hóa tùy chỉnh cao một cách hiệu quả mà không ảnh hưởng đến khả năng mở rộng.

Những thách thức phía trước

Mặc dù có rất nhiều lợi ích liên quan đến việc áp dụng các nguyên tắc Công nghiệp 5.0 — từ tăng sự hài lòng của người lao động thông qua cơ hội làm giàu việc làm cho đến việc tăng cường khả năng phục hồi hoạt động — nhưng quá trình chuyển đổi sẽ không có thách thức:

Tích hợp công nghệ

Các công ty sẽ cần đầu tư đáng kể vào việc nâng cấp cơ sở hạ tầng hiện có của họ để họ có thể tích hợp các công nghệ mới nổi một cách liền mạch vào hoạt động của mình — từ cobot làm việc cùng với các nhóm con người cho đến việc triển khai các thiết bị hỗ trợ IoT tinh vi có đủ khả năng thu thập các chỉ số hiệu suất theo thời gian thực trên toàn bộ chuỗi cung ứng một cách hiệu quả.

Đào tạo lực lượng lao động

Khi các vai trò mới xuất hiện đòi hỏi các bộ kỹ năng khác với những kỹ năng truyền thống gắn liền với các vị trí lao động chân tay — người sử dụng lao động phải đầu tư mạnh vào các chương trình đào tạo lại nhằm trang bị đầy đủ cho nhân viên để họ có thể tự tin vượt qua bối cảnh đang phát triển này theo thời gian!

Cân nhắc đạo đức

Với sự phụ thuộc ngày càng tăng vào các quy trình ra quyết định do AI cung cấp, trách nhiệm lớn hơn, đảm bảo tính minh bạch, công bằng vẫn còn nguyên vẹn trong tất cả các giai đoạn liên quan ở đây!

Kết thúc

Công nghiệp 5.0 đại diện cho một sự thay đổi cơ bản trong cách chúng ta nghĩ về mối quan hệ giữa con người, công nghệ và môi trường. Trong khi Công nghiệp 4.0 mang lại mức độ tự động hóa chưa từng có và ra quyết định dựa trên dữ liệu, Công nghiệp 5.0 giới thiệu lại yếu tố con người như một lực lượng trung tâm trong bối cảnh công nghiệp. Bằng cách thúc đẩy sự hợp tác giữa con người và máy móc, giai đoạn công nghiệp hóa mới này hứa hẹn sẽ mở ra các cấp độ đổi mới, sáng tạo và năng suất.

Về cốt lõi, Công nghiệp 5.0 là về lấy con người làm trung tâm, bền vững và khả năng phục hồi — những giá trị ngày càng quan trọng trong một thế giới đang đối mặt với những thách thức về môi trường, bất ổn kinh tế và sự thay đổi kỳ vọng của người tiêu dùng. Bằng cách tập trung vào các nguyên tắc này, các doanh nghiệp không chỉ có thể nâng cao hiệu quả hoạt động mà còn đóng góp vào một tương lai bền vững và công bằng hơn.

Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi sang Công nghiệp 5.0 sẽ không phải là không có thách thức. Các công ty sẽ cần đầu tư vào các công nghệ mới, đào tạo lại lực lượng lao động của họ và điều hướng các mối quan tâm về đạo đức liên quan đến AI và tự động hóa. Bất chấp những rào cản này, những lợi ích tiềm năng — trao quyền cho người lao động, thúc đẩy đổi mới, tạo ra hệ thống sản xuất bền vững và xây dựng khả năng phục hồi trước sự gián đoạn toàn cầu — khiến Công nghiệp 5.0 trở thành một bước phát triển quan trọng đối với các ngành công nghiệp trên toàn thế giới.

Trong thời đại mà công nghệ tiếp tục phát triển với tốc độ chóng mặt, Công nghiệp 5.0 đưa ra một tầm nhìn nơi tiến bộ phù hợp với các giá trị của con người. Nó không chỉ là làm cho các ngành công nghiệp hiệu quả hơn; mà là làm cho chúng dễ thích nghi, hòa nhập và bền vững hơn cho tương lai phía trước. Nói tóm lại, Công nghiệp 5.0 không chỉ là một cuộc cách mạng công nghiệp khác mà còn là một cuộc cách mạng trong cách chúng ta tiếp cận tiến bộ.

Nguồn: Internet